Geschiedenis van de onbekende soldaat

Een profetische film die – terwijl politici pacifistische redevoeringen houden – gevoeld en gezien heeft dat al die vredesconferenties onvermijdelijk voorbereidden op een nieuwe, blijde oorlog, net zoals de vorige.

Deze wrede verzameling beelden waarin burgers en militairen zonder ophouden defileren, klaagt het verbond van zwaard en wijwaterkwast aan, de zegenaars en de volksredenaars in ademnood, de onthullingen van monumenten voor de doden. Een enorme verzameling hansworsten die niet alleen de touwtjes van de wereld in handen hebben, maar ook de kanonschoten, metaforisch uitgebeeld door instortende gebouwen en opgravingen van massagraven. Dat synoptische en gesyncopeerde geweld van de beelden wordt, in de gesonoriseerde versie, versterkt door ironische dodenmarsen, militaire muziek of lichte deuntjes.

Beelden : fragmenten uit nieuwsjournaals van 1928-1929

Montage : Henri Storck

Titelkaart : Deze film is een montage van het filmjournaal van 1928, het jaar van het Briand-Kellogg pact dat de oorlog buiten de wet stelde.

35 mm / zwart-wit / 10 minuten / 1932 (gesonoriseerd in 1959 op initiatief van het Koninklijk Belgisch Filmarchief)

Verboden door de Franse censuur in 1932

Om de film te kopen, hier  klikken

Vigoureuze pacifistische film waarin de hypocrisie van de politici onthuld wordt.

Ado Kyrou, Le surréalisme au cinéma, Uitgave Le Terrain vague, Parijs, 1963

De structuur van deze film werd geboren uit het conflict tussen een utopische idee (het buiten-de-wet-stellen van de oorlog) en de onzinnige uitgaven voor een militaire defensie die in 1940 bespottelijk zou blijken te zijn. De burger, de oud-strijders werden verraden. La der des der (The war to end all wars), zoals men toen zei, was nog slechts een mythe. Het symbool van de anonieme burger was wel degelijk die arme onbekende soldaat, afkomstig uit het gewone volk, die zijn bloed gegeven had om zijn vaderland te beschermen.

Nu was, dank zij de politiek van de grote landen, het moment van de kanonnenleveranciers gekomen. Maar de arme onbekende soldaat, omgebracht als een beest, werd zonder ophouden geëerd en onder lofbetuigingen bedolven … Er is geen commentaar bij de film. Het is een galerie van politici en staatshoofden.

In het voorbijgaan herkent men Aristide Briand, president Doumergue, Paul Prudent Painlevé, politieprefect Chiappe, Maginot, Mussolini, prins Umberto, de regent van Hongarije, Horthy, Poincaré, de presidenten Lebrun, Tardieu, de burgemeester van Lyon Herriot, de Lord Mayor van Londen, Alfonso XIII, koning van Spanje, Ramsay Mac Donald, de prins van Wales, maarschalk Pétain, president Hoover, Streseman, de president van Mexico, Foch, Kellog, de Amerikaanse senator die een pact sloot dat hem de Nobelprijs voor de vrede opleverde.

Henri Storck, 1959

Directe aanleiding voor Histoire du soldat inconnu vormt het verzamelen van filmbeelden, waar Storck op de volgende wijze bij betrokken raakt: in die tijd heeft Storck in Oostende het laboratorium Lumina waar hij zijn eigen films ontwikkelt. Hij is immers van mening dat de laboratoria in België slecht films ontwikkelen. Een van zijn klanten is de Franse actualiteitenfirma Eclair. Het is ondermeer Eclair die Storcks reportages over Oostende koopt.

Ondertussen vraagt de directeur van de Belgische federatie voor athletisme de directeur van Eclair, meneer Monaco, herhaaldelijk de beeldopnames over atletiek te selecteren uit één jaar filmjournaals (1928-’29). Meneer Monaco, die weinig tijd heeft, vraagt Storck dit te doen, maar hij kan er hem niet voor betalen. Charles Dekeukeleire, cineast en vriend van Storck, stelt nu juist dat Storck niet goed kan monteren. Niet zo gelukkig met die opmerking, wil Storck het tegengestelde bewijzen. Hoewel hij er niet voor betaald wordt, aanvaardt hij de opdracht van Monaco op voorwaarde dat hij uit het materiaal enkele montagefilms mag maken. Daartoe krijgt hij toestemming en ontvangt dus de rechten over die opnamen.

Het is nu door het bekijken van de 52 banden actualiteiten dat de idee rijpt die aan de basis ligt van Histoire du soldat inconnu.

Alix Dugardyn, Cinema en ideologie. Een overzicht van Storcks sociaal-politieke oeuvre (1932-’39), licentiaatsthesis Communicatiewetenschappen K.U.L., 1992